Bu gün Azərbaycan-sovet hərbçisi, İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçısı, müharibə veteranı Cavad Həkimlinin doğulduğu gündür. Azərbaycanlılar ilk olaraq onu əfsanəvi partizan Mehdi Hüseynzadənin komandiri kimi tanıdı.
“Uzaq sahillərdə” filmində Ələsgər Ələkbərov, əslində, onun prototipini yaradıb.
Bakmiltv.info xəbər verir ki, Cavad Ataxəlil oğlu Həkimli 1914-cü il dekabr ayının 25-də Noyemberyan rayonunun Ləmbəli kəndində anadan olub.
1936-cı ildə sovet ordusunda xidmətə başlayıb, 1938-ci ildə Tbilisi Ali Hərbi məktəbini bitirib. Vzvod komandiri, rota komandirinin müavini, batalyon qərargahının rəisi olub.1941–42-ci illərdə Krımda gedən döyüşlərdə iştirak edib. 1942-ci ilin mayında ağır yaralanaraq, əsir alınıb. Almaniya, İtaliya və Yuqoslaviyanın hərbi əsirlər düşərgəsində saxlanılıb.
(Soldakı- Cavad Həkimli)
Düşərgədəki əsirlərin içərisində Cavad bir nəfər azərbaycanlı ilə tanış olur. Bu, digərlərindən xarakterinə, xasiyyətinə, davranışına, hərəkətlərinə, zarafatçıllığına görə xüsusi seçilən və sonradan əfsanələşən qəhrəman Mixaylo-Mehdi Hüseynzadə idi. Onlar bir-birinə "əmioğlu" deyə müraciət etməyə başlayıblar və getdikcə həqiqi dosta çevriliblər.
162-ci "Türküstan" diviziyasının legioneri, İtaliya və Yuqoslaviya azadlıq hərəkatının qəhrəmanı, "Ruskaya Çeta" rotasının rəhbəri, kapitan Cavad Həkimli 27 fevral 2006-cı ildə vəfat edib.
Cavad Həkimli Mixaylo ilə bərabər, Cabbar Quliyev, Mirdamət Seyidov, Mikayıl Qulubəyov , Firudin Hüseynov, Canbaxış Canbaxşıyev, Əsəd Qurbanov, Rza Orucov adlı azərbaycanlı partizanlarla birlikdə döyüşüb.
Araşdırmaçı jurnalist Şəmistan Nəzərli vaxtıilə Cavad Həkimli ilə görüşərək ondan müsahibə də götürüb.O yazır: “1944-cü ildə Şimali Yuqoslaviyanın Qoritsiya şəhəri yaxınlığındakı Rençe kəndində faşistlər növbəti əməliyyatda olan Tağının izinə düşüb, onu təqib edirlər. Bu vaxt bir tərəfdən vlasovçular, digər tərəfdən faşistlər qəfildən kəndi mühasirəyə alır.
Tağı vlasovçuları özümüzünkü bilib onlara yaxınlaşır. Lakin vətən xainləri onu faşistlərin əlinə verirlər. Yerli əhalidən kimi “oğlumdur”, kimisi də “ərimdir” deyirsə, faşistlər inanmırlar, igid partizana olmazın əzab-əziyyət verib partizanların, Mixaylonun yerini soruşurlar. Tağı Əlizadə isə nə dostları, nə də Mehdi haqqında bir kəlmə deyir. Bir gün sonra bizə Tağının tutulması haqqında xəbər çatdı. Hücum edib onun meyidini zorla faşistlərin əlindən aldıq. Cəsur dostumuzun dəfni böyük bir nümayişə çevrildi.
Ənvər Məmmədov isə Qudoviç və Vitovli əməliyyatında xüsusilə yaxşı vuruşurdu, Mehdinin ölumündən sonra rota komandiri Ənvər oldu. Yadımdadır, bir vuruşmada Ənvər qırxa yaxın faşist məhv etdi. Ənvərlə indi də görüşürük. O, Ağdamın Umudlu kəndində yaşayır”.
Ş.Nəzərli C.Həkimli ilə bağlı söhbətindən sonra media orqanlarından birinə belə bir açıqlama verir:”Mehdi Hüseynzadənin qərargah rəisi Cavad Həkimli İtaliyadan gələndə onun qızıl üzüyünü gətirmişdi.(Üzük qiymətli, həm də qənimət idi—S.İ.) İndi üzük yoxdur. Oğurlayıblar. Sonra Mehdinin geyimləri qalıb, qalstuku-filanı, portmanatı…Yəni muzeylik sənədlər var. Şəkilləri çoxdur”.
P.S.Təəssüf ki, internet üzərindən nə qədər axtarış etdimsə, Cavad Həkimli kimi bir vətənpərvər insan haqqında bundan artıq material toplaya bilmədim .
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder